Classificatie op basis van onderzoeksdisciplines vindt plaats in tal van toepassingen. Tot voor kort hanteerde elke rapporteringsinstantie in Vlaanderen een eigen classificatielijst voor disciplines die was opgesteld op basis van de wensen en noden van de desbetreffende instantie. Dit resulteerde in Vlaanderen in het gebruik van 3 verschillende classificatielijsten voor onderzoeksdisciplines, nl. de FWO-, FRIS- en VLIR-disciplines.
Met het oog op de vereenvoudiging van de administratieve rapporteringsverplichtingen van onderzoekers en onderzoeksinstellingen, ontwikkelde ECOOM-Hasselt, in opdracht van de Vlaamse overheid, de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard (VODS). De VODS is een classificatielijst voor onderzoeksdisciplines, die de 3 hierboven genoemde Vlaamse classificatielijsten voor onderzoeksdisciplines integreert en vervangt tot één classificatielijst met 4 hiërarchische niveaus en die geënt is op de FORD-classificatielijst van OECD.
De VODS is een veelzijdige classificatielijst die gebruikt wordt om al het onderzoek in Vlaanderen te classificeren (zowel gericht als niet-gericht onderzoek), door alle stakeholders in Vlaanderen (universiteiten, hogescholen en andere onderzoeksinstellingen) gebruikt wordt en die toelaat om onderzoeksinformatie rechtstreeks, zonder verdere omzettingen, te rapporteren naar Vlaamse en internationale instanties en zichtbaar te maken op het FRIS-portaal (https://www.researchportal.be/). De VODS zal dan ook gehanteerd worden als de standaard voor onderzoeksrapportering in Vlaanderen.
Structuur van de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard
De Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard kan gebruikt worden voor tal van doeleinden.
De VODS is een hiërarchische lijst bestaande uit 4 niveaus waarvan elke discipline gecodeerd is met een unieke 2-cijferige code en de codes van de bovenliggende niveaus overerft zodat de positie van een discipline in de boomstructuur ten alle tijden afgeleid kan worden. De hiërarchie en granulariteit van de VODS zorgt ervoor dat deze classificatielijst veelzijdig inzetbaar is, door tal van stakeholders en voor tal van doeleinden.
Elke discipline in de VODS is voorzien van een definitie. Deze definitie beschrijft wat er precies begrepen wordt onder de term van een discipline alsook welke andere disciplines mogelijk gerelateerd zijn aan de desbetreffende discipline. Toevoeging van semantische beschrijvingen van disciplines verhoogt niet alleen de kwaliteit van het gebruik van de classificatielijst maar faciliteert ook het gemeenschappelijk taalgebruik in onderzoeksrapporteringen en de uitwisselbaarheid van de gerapporteerde gegevens.
Elke groep disciplines op het laagste niveau wordt afgesloten met een “not elsewhere classified” discipline, voorzien van een code eindigend op “99”. Deze restcategorie heeft als doel om ontbrekende of nieuw ontstane discipline te detecteren. ECOOM-Hasselt zal op regelmatige basis deze “not elsewhere classified” disciplines analyseren en de VODS updaten op basis van deze bevindingen.
Ter aanvulling van de weergave van de disciplines in de boomstructuur, werden er in de VODS 3 interdisciplinaire topics voorzien. Interdisciplinaire topics gebruiken methoden en/of technieken uit disciplines die substantieel van elkaar verschillen en waarbij de unieke combinatie ervan een synergetisch effect heeft op de onderzoekspraktijk. De 3 interdisciplinaire topics die in de huidige versie van de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard voorkomen zijn:
Architectuur
Mobiliteit
Nanotechnologie
Gebruik van de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard
Momenteel wordt de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard door de volgende instellingen gebruikt:
De VODS wordt ter beschikking gesteld via een CC-BY-NC license. Indien u de VODS wenst te gebruiken, vragen we u om ons een mail te sturen, zodat we de lijst met gebruikers up-to-date kunnen houden.
Vraag de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard hier aan.
Concordantietabellen met (inter)nationale classificaties
Concordantietabellen mappen de disciplines van de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard naar andere classificatielijsten van onderzoeksdisciplines. Het doel van deze concordantietabellen is de vertaalslag van de VODS vastleggen, opdat elke gebruiker dezelfde vertaalslag maakt en de omzetting van gegevens, bijvoorbeeld in het kader van longitudinale data analyses, vergemakkelijkt wordt.
De concordantie tussen 2 classificatielijsten is steeds in 2 richtingen uitgevoerd, nl. 1) van de VODS naar een andere classificatielijst (backward mapping) en 2) van de andere classificatielijst naar de VODS (forward mapping). Beide mappings bevinden zich op een ander tabblad in de file. De backward mapping tabel vertrekt van de VODS en mapt elke VODS discipline op minstens één van de disciplines van de andere classificatielijst. Hierbij werd rekening gehouden met het feit dat elke VODS discipline op minstens één van de disciplines van de andere classificatielijst moest gemapt worden en dat alle disciplines van de andere classificatielijst de mapping van minstens één VODS discipline moesten ontvangen. De forward mapping tabel is vervolgens gededuceerd van de backward mapping tabel, waardoor elke discipline van de andere classificatielijst gemapt wordt op minstens één VODS discipline.
De volgende concordantietabellen zijn beschikbaar:
Concordantietabel OECD Fields of Research & Development (FORD)
Concordantietabel Fields of education and training (ISCED)
De concordantietabellen worden ter beschikking gesteld via een CC-BY-NC license. Indien u een concordantie wenst te gebruiken, vragen we u om ons een mail te sturen, zodat we de lijst met gebruikers up-to-date kunnen houden.
Meer informatie
Meer informatie over de ontwikkeling van de Vlaamse Onderzoeksdiscipline Standaard kan je terugvinden in:
Vancauwenbergh, S., Poelmans, H. (2019).
The creation of the Flemish research discipline list, an important step forward in harmonising research information (systems). Procedia Computer Science, 146, 265-278.
Vancauwenbergh, S., Poelmans, H. (2019).
The Flemish Research Discipline Classification Standard: A Practical Approach. Knowledge Organization, 46(5), 354-363.
